So sánh quyền mua cổ phần và chứng quyền: Nên đầu tư vào đâu?

Nhiều nhà đầu tư thường nhầm lẫn giữa quyền mua cổ phần và chứng quyền vì cả hai đều liên quan đến quyền được mua chứng khoán. Tuy nhiên, bản chất pháp lý, đối tượng phát hành, mục đích và rủi ro của hai sản phẩm này lại hoàn toàn khác nhau. Việc hiểu rõ sự khác biệt không chỉ giúp nhà đầu tư tránh nhầm lẫn khi giao dịch, mà còn xây dựng chiến lược đầu tư hợp lý hơn.

1. Khái niệm cơ bản

Để dễ dàng so sánh, trước hết cần nắm rõ khái niệm và đặc điểm của từng loại công cụ đầu tư.

1.1. Quyền mua cổ phần

Quyền mua cổ phần là quyền ưu tiên dành cho cổ đông hiện hữu của một doanh nghiệp khi công ty phát hành thêm cổ phần mới. Quyền này cho phép cổ đông mua cổ phần mới theo tỷ lệ sở hữu hiện có, nhằm duy trì quyền kiểm soát và tránh pha loãng tỷ lệ nắm giữ.

Đặc điểm: Thời hạn thực hiện quyền ngắn (thường 30-45 ngày), không tách rời chứng khoán cơ sở.

1.2. Chứng quyền

Chứng quyền (Covered Warrant – CW) là chứng khoán có bảo đảm do công ty chứng khoán (CTCK) phát hành, cho phép người sở hữu quyền mua hoặc bán một chứng khoán cơ sở (thường là cổ phiếu) với mức giá xác định trước trong một thời hạn nhất định.

Đặc điểm: CW có thể giao dịch trên sàn như cổ phiếu, có giá trị như một sản phẩm phái sinh, thời hạn thực hiện quyền dài hơn quyền mua cổ phần.

2. So sánh quyền mua cổ phần và chứng quyền

Dưới đây là bảng tóm tắt các điểm khác biệt chính giữa quyền mua cổ phần và chứng quyền:

Về cơ bản, có 5 điểm khác nhau giữa quyền mua cổ phần và chứng quyền.

2.1. Khác nhau ở bản chất

Về bản chất, chứng quyền là một phương tiện để giao dịch và đặt trước. Chứng quyền cho phép người mua sở hữu một lượng cổ phiếu với mức giá xác định trước. Khi chọn đầu tư chứng quyền, nghĩa là bạn đã đặt kỳ vọng vào sự tăng trưởng của thị trường hoặc một lĩnh vực kinh tế bất kỳ.

Ngược lại, quyền mua cổ phần là ưu đãi dành riêng cho cổ đông hiện hữu, giúp họ mua thêm cổ phiếu mới với giá ưu đãi, qua đó duy trì hoặc tăng tỷ lệ sở hữu trong doanh nghiệp.

Tóm lại, có thể khẳng định chứng quyền giống một chứng khoán cơ sở. Trong khi đó, quyền chọn mua lại giống như một hợp đồng phái sinh.

2.2. Khác nhau ở đối tượng giao dịch

Đối tượng giao dịch của quyền mua cổ phần là công ty phát hành và cổ đông của họ (quyền mua cổ phần giúp cổ đông hiện hữu được mua cổ phiếu mới với giá ưu đãi, tạo cơ hội sinh lời nhờ chênh lệch giữa giá phát hành và giá thị trường).

Trong khi đó, đối tượng giao dịch của chứng quyền là công ty phát hành hoặc tổ chức tài chính (công ty chứng khoán) với mọi nhà đầu tư chứng khoán trên thị trường (bao gồm cả nhà đầu tư cá nhân hoặc tổ chức có tài khoản chứng khoán hợp lệ).

2.3. Khác nhau ở tài sản giao dịch

Tài sản cơ sở của chứng quyền khá đa dạng trên thế giới, có thể là cổ phiếu, chỉ số chứng khoán, hàng hóa, tiền tệ… Tuy nhiên, tại Việt Nam, chứng quyền có bảo đảm (CW) hiện nay chỉ được phát hành dựa trên cổ phiếu của các doanh nghiệp niêm yết đáp ứng tiêu chí do Sở Giao dịch Chứng khoán quy định. Hiện chưa có sản phẩm chứng quyền dựa trên tiền tệ hay hàng hóa ở thị trường Việt Nam.

Trong khi đó, quyền mua cổ phần chỉ gắn với cổ phiếu mới phát hành của chính công ty phát hành, nhằm tạo điều kiện cho cổ đông hiện hữu mua thêm cổ phần mới.

2.4. Khác nhau ở thị trường giao dịch

Chứng quyền:

• Thị trường sơ cấp: Nhà đầu tư đăng ký MUA tại thời điểm công ty chứng khoán phát hành (chào bán lần đầu IPO).
• Thị trường thứ cấp: Sau khi CW được niêm yết trên Sở Giao dịch chứng khoán, CW được MUA/BÁN như cổ phiếu thông thường.

Quyền mua cổ phần:

• Quyền mua cổ phần chỉ phát sinh khi công ty phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn điều lệ. Quyền này được cấp cho cổ đông hiện hữu và có thể chuyển nhượng trên thị trường thứ cấp trong thời hạn nhất định.
• Sau khi cổ phiếu mới được phân bổ, nhà đầu tư có thể bán cổ phiếu đó trên thị trường thứ cấp.

2.5. Khi nào nên chọn quyền mua cổ phần, khi nào nên chọn chứng quyền?

Sau khi hiểu rõ đặc điểm của từng công cụ, nhà đầu tư có thể lựa chọn phù hợp với mục tiêu và khẩu vị rủi ro của mình:

• Quyền mua cổ phần: Nếu bạn đang sở hữu cổ phần của một doanh nghiệp và muốn gia tăng vị thế của mình, hãy thực hiện quyền mua cổ phần khi doanh nghiệp mở đợt phát hành thêm. Bởi qua đó, bạn sẽ sở hữu thêm được nhiều cổ phiếu với giá ưu đãi. Đặc biệt trong những trường hợp công ty đang kinh doanh có lãi, tiềm năng tăng trưởng tốt. Khi đó, khối lượng cổ phiếu bạn đang nắm giữ sẽ tăng giá theo thời gian và mang về lợi nhuận hấp dẫn.
• Chứng quyền: CW phù hợp với nhà đầu tư thích đầu cơ và có khả năng chấp nhận rủi ro cao, có kiến thức và biết tận dụng đòn bẩy tài chính để tìm kiếm lợi nhuận.

Tóm lại, quyền mua cổ phần và chứng quyền đều là công cụ mang lại cơ hội sinh lời nhưng có mục đích và mức độ rủi ro khác nhau:

• Quyền mua cổ phần phù hợp với nhà đầu tư dài hạn muốn củng cố vị thế cổ đông.
• Chứng quyền thích hợp cho nhà đầu tư năng động, chấp nhận rủi ro để tìm kiếm lợi nhuận nhanh.

Lời khuyên: Trước khi quyết định đầu tư, bạn nên tham khảo ý kiến của chuyên gia hoặc sử dụng dịch vụ tư vấn chứng khoán uy tín để tối ưu hiệu quả và hạn chế rủi ro. Nếu bạn muốn hiểu rõ đặc điểm từng sản phẩm, thực hành đầu tư an toàn và xây dựng chiến lược tài chính bền vững, hãy để ACBS – Công ty Chứng khoán ACB đồng hành cùng bạn.