Trên hành trình tìm hiểu về thị trường chứng khoán, một trong những khái niệm đầu tiên mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng cần nắm rõ chính là cổ phiếu là gì. Việc hiểu đúng về cổ phiếu không chỉ giúp bạn tránh những nhầm lẫn cơ bản mà còn là nền tảng quan trọng để đưa ra các quyết định đầu tư sáng suốt hơn trong tương lai.
Mục lục bài viết
1. Thông tin tổng quan về cổ phiếu
Để có thể tham gia đầu tư vào thị trường chứng khoán, việc hiểu rõ về cổ phiếu là vô cùng quan trọng. Dưới đây là các điểm cơ bản bạn cần nắm bắt để có cái nhìn toàn diện hơn về loại chứng khoán này:
1.1. Khái niệm cổ phiếu
Cổ phiếu là một loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu hợp pháp của nhà đầu tư đối với một phần vốn điều lệ của tổ chức phát hành. Người sở hữu cổ phiếu, hay còn gọi là cổ đông, có quyền lợi và nghĩa vụ nhất định đối với công ty phát hành.
1.2. Có mấy loại cổ phiếu
Có hai loại cổ phiếu cơ bản là cổ phiếu phổ thông và cổ phiếu ưu đãi, mỗi loại mang đặc điểm và quyền lợi khác nhau:
(1) Cổ phiếu phổ thông (cổ phiếu thường)
Người nắm giữ cổ phiếu phổ thông có quyền tham dự và biểu quyết tại Đại hội cổ đông, cũng như đề cử hoặc bầu cử thành viên Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát. Đây là hình thức cổ phiếu phổ biến nhất trên thị trường.
(2) Cổ phiếu ưu đãi
Cổ phiếu ưu đãi mang lại một số quyền lợi đặc biệt hoặc bị hạn chế một số quyền so với cổ đông phổ thông, tùy thuộc vào từng loại ưu đãi. Dưới đây là chi tiết 4 loại cổ phiếu ưu đãi, bao gồm:
- Cổ phiếu ưu đãi cổ tức: Người sở hữu được hưởng mức cổ tức cố định hoặc cao hơn so với cổ đông phổ thông. Tuy nhiên, họ không có quyền biểu quyết, tham dự đại hội cổ đông hoặc đề cử nhân sự.
- Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại: Cho phép người sở hữu yêu cầu công ty hoàn lại phần vốn đã góp bất kỳ lúc nào theo thỏa thuận. Giống như cổ phiếu ưu đãi cổ tức, cổ đông loại này cũng không có quyền biểu quyết hay tham dự đại hội cổ đông.
- Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết: Có số quyền biểu quyết nhiều hơn cổ phiếu phổ thông. Tuy nhiên, cổ phiếu này không được phép chuyển nhượng, và chỉ được phát hành trong những trường hợp đặc biệt theo quy định của pháp luật.
- Cổ phiếu ưu đãi khác: Các loại cổ phiếu ưu đãi được quy định theo Điều lệ công ty và phù hợp với quy định của pháp luật về chứng khoán.
Việc hiểu rõ từng loại cổ phiếu và quyền lợi đi kèm sẽ giúp nhà đầu tư lựa chọn chiến lược đầu tư phù hợp, đồng thời quản trị rủi ro hiệu quả hơn trong quá trình tham gia thị trường chứng khoán.
1.3. Mệnh giá cổ phiếu
Theo quy định tại Điều 13 của Luật Chứng khoán năm 2019, mệnh giá cổ phiếu được xác định như sau:
- Đơn vị tiền tệ: Tất cả các loại chứng khoán chào bán tại thị trường Việt Nam phải được niêm yết bằng đơn vị tiền tệ là Đồng Việt Nam (VND).
- Mệnh giá chuẩn: Mệnh giá chuẩn của cổ phiếu và chứng chỉ quỹ khi chào bán ra công chúng là 10.000 đồng.
- Trường hợp đặc biệt: Trong trường hợp giá giao dịch chứng khoán trên thị trường của tổ chức phát hành thấp hơn mệnh giá, tổ chức vẫn được phép thực hiện chào bán chứng khoán với mức giá thấp hơn mệnh giá nêu trên, nhưng phải được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chấp thuận và tuân thủ các quy định cụ thể tại Nghị định 155/2020/NĐ-CP.
2. Vì sao nên đầu tư cổ phiếu?
Dưới đây là 3 lý do nổi bật giúp lý giải vì sao bạn nên đầu tư cổ phiếu:
2.1. Tiềm năng lợi nhuận dài hạn vượt trội
Việc nắm giữ cổ phiếu đồng nghĩa với việc nhà đầu tư đang sở hữu một phần giá trị của doanh nghiệp. Trong khi lãi suất tiết kiệm hiện dao động khoảng 6–7%/năm, thì tốc độ tăng trưởng lợi nhuận trung bình của nhiều doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán có thể đạt khoảng 20%/năm. Nếu lựa chọn đúng những doanh nghiệp có nền tảng vững chắc và tiềm năng phát triển, nhà đầu tư không chỉ có thể nhận cổ tức định kỳ mà còn hưởng lợi từ chênh lệch giá khi cổ phiếu tăng giá.
Tuy nhiên, không giống như gửi tiết kiệm, đầu tư chứng khoán vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro, bao gồm khả năng thua lỗ vốn ban đầu nếu thị trường biến động bất lợi hoặc doanh nghiệp gặp khó khăn. Nhà đầu tư nên trang bị kiến thức đầy đủ và đánh giá kỹ các yếu tố rủi ro trước khi tham gia.
Xem thêm: Những rủi ro khi đầu tư cổ phiếu và cách quản trị rủi ro
2.2. Tính thanh khoản cao chỉ sau tiền mặt
Chứng khoán được đánh giá là một trong những tài sản có tính thanh khoản cao trên thị trường vì giao dịch cổ phiếu diễn ra liên tục trên thị trường với sự tham gia của hàng triệu nhà đầu tư, cho phép bạn dễ dàng mua – bán chỉ trong vài giây. Nhờ đó, cổ phiếu có thể nhanh chóng chuyển đổi thành tiền mặt khi cần thiết.
2.3. Đầu tư linh hoạt với số vốn nhỏ
Không giống như bất động sản cần số vốn lớn, thị trường chứng khoán cho phép nhà đầu tư bắt đầu tham gia thị trường chỉ với vài triệu đồng. Hơn nữa, thời gian nắm giữ linh hoạt – sau tối thiểu 2 ngày giao dịch, nhà đầu tư có thể bán cổ phiếu bất cứ khi nào nếu giá đạt kỳ vọng. Đây là một lựa chọn phù hợp cho cả nhà đầu tư dài hạn lẫn những người tìm kiếm cơ hội sinh lời trong ngắn hạn.
3. Kiến thức đầu tư – giao dịch cổ phiếu
(1) Khung giờ và quy định giao dịch chứng khoán
Trên thị trường Việt Nam, các phiên giao dịch cổ phiếu diễn ra trong giờ hành chính từ thứ Hai đến thứ Sáu, ngoại trừ các ngày lễ theo quy định. Cụ thể, thời gian giao dịch được chia thành hai phiên:
- Buổi sáng: Từ 9h00 đến 11h30
- Buổi chiều: Từ 13h00 đến 15h00
(2) Quy định về đơn vị giao dịch: HOSE (Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM), HNX (Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội) và UPCOM quy định đơn vị giao dịch cổ phiếu như sau:
- Lô chẵn: Từ 100 cổ phiếu và bội số của 100
- Lô lẻ: 1 – 99 cổ phiếu
(3) Ý nghĩa màu sắc trên bảng giá chứng khoán: Bảng giá chứng khoán cung cấp cái nhìn trực quan về diễn biến giao dịch thông qua hệ thống mã màu, thể hiện tình trạng biến động của giá cổ phiếu trong phiên:
- Màu vàng: Giá khớp bằng với giá tham chiếu
- Màu xanh: Giá tăng so với giá tham chiếu
- Màu đỏ: Giá giảm so với giá tham chiếu
Ngoài ra, bảng giá còn cung cấp thông tin về giá gần nhất, mức giá cao nhất/thấp nhất trong phiên, tổng khối lượng giao dịch và biên độ dao động của từng mã cổ phiếu. Để tham khảo, nhà đầu tư truy cập TẠI ĐÂY để theo dõi và nghiên cứu về màu sắc được thể hiện trên bảng giá của Chứng khoán ACBS.
(4) Phương thức mua bán cổ phiếu: Nhà đầu tư có thể lựa chọn một trong hai hình thức sau để thực hiện giao dịch:
- Giao dịch thông qua công ty chứng khoán hoặc môi giới: Nhà đầu tư đặt lệnh mua/bán trực tiếp với chuyên viên môi giới được ủy quyền.
- Giao dịch trực tuyến: Sử dụng các nền tảng hoặc phần mềm giao dịch điện tử do công ty chứng khoán cung cấp để chủ động đặt lệnh mua/bán mọi lúc trong phiên. Để mở tài khoản chứng khoán tại ACBS, nhà đầu tư có thể mở tài khoản nhanh chóng qua nền tảng ACBS SMART (trên app hoặc website) chỉ trong 5 phút nhờ công nghệ định danh điện tử (eKYC). Xem thêm hướng dẫn chi tiết tại đây.
4. Kinh nghiệm đầu tư cổ phiếu an toàn
Đầu tư cổ phiếu luôn đi kèm với cơ hội và rủi ro. Để giảm thiểu rủi ro và tăng hiệu quả đầu tư, bạn cần trang bị cho mình những kinh nghiệm đầu tư chứng khoán thực tế sau:
4.1. Lựa chọn cổ phiếu một cách có chọn lọc
Thị trường chứng khoán cung cấp hàng trăm mã cổ phiếu niêm yết, nhưng không phải mã nào cũng mang lại giá trị đầu tư cao. Những cổ phiếu được ưa chuộng thường thuộc về các doanh nghiệp có nền tảng tài chính ổn định, doanh thu và lợi nhuận tăng trưởng bền vững qua nhiều năm.
Bên cạnh yếu tố nội tại, giá cổ phiếu còn chịu ảnh hưởng từ tình hình kinh tế vĩ mô và xu hướng thị trường chung. Do đó, nhà đầu tư nên nghiên cứu kỹ tình hình doanh nghiệp, đánh giá triển vọng ngành và theo sát các yếu tố kinh tế vĩ mô. Cổ phiếu thuộc nhóm vốn hóa lớn (blue-chip), ngành tài chính, bất động sản, sản xuất, tiêu dùng… thường là lựa chọn phù hợp cho người mới.
4.2. Xác định thời điểm mua hợp lý
Giá cổ phiếu biến động theo chu kỳ kinh tế và các yếu tố chính sách như lãi suất, lạm phát, tình hình chính trị. Thời điểm lý tưởng để mua là khi nền kinh tế ổn định, chính sách tiền tệ nới lỏng và thanh khoản thị trường dồi dào – khi đó kỳ vọng nhà đầu tư tăng cao, tạo đà cho giá cổ phiếu tăng trưởng. Trong bối cảnh thị trường biến động, nên ưu tiên các doanh nghiệp có nền tảng hoạt động vững vàng, cổ phiếu bị định giá thấp so với giá trị thực và có tiềm năng phục hồi rõ ràng.
4.3. Lựa chọn chiến lược đầu tư phù hợp
Tùy theo mức độ chấp nhận rủi ro, nhà đầu tư có thể theo đuổi các chiến lược ngắn hạn, trung hạn hoặc dài hạn. Trong đó, đầu tư ngắn hạn hấp dẫn nhờ tính linh hoạt, nhưng đòi hỏi khả năng theo dõi thị trường sát sao và nắm bắt xu hướng. Cần quan tâm đến biến động của các cổ đông lớn, thay đổi trong ban lãnh đạo, hoặc các đợt giao dịch cổ phiếu quỹ để đưa ra quyết định kịp thời.
4.4. Giữ tâm lý vững vàng khi đầu tư
Thị trường luôn có những nhịp tăng – giảm ngắn hạn. Do đó, nhà đầu tư cần kiểm soát cảm xúc, tránh hành động theo tâm lý đám đông. Biết chốt lời đúng lúc và sẵn sàng cắt lỗ khi cần thiết là yếu tố quan trọng để bảo vệ nguồn vốn và duy trì hiệu quả đầu tư lâu dài.
Hiểu rõ cổ phiếu là gì chính là bước khởi đầu cần thiết cho bất kỳ ai muốn tham gia vào thị trường tài chính. Với nền tảng kiến thức vững chắc, bạn sẽ tự tin hơn trong việc lựa chọn doanh nghiệp tiềm năng, quản lý rủi ro và xây dựng chiến lược đầu tư hiệu quả theo mục tiêu cá nhân.
Mở tài khoản chứng khoán ACBS ngay hôm nay để được tư vấn chuyên sâu, cập nhật thông tin thị trường kịp thời và tiếp cận nền tảng giao dịch hiện đại, an toàn. [Đăng ký mở tài khoản TẠI ĐÂY]. Để được tư vấn chi tiết, Quý Khách hàng liên hệ ACBS theo Hotline 1900 555533 hoặc fanpage Chứng khoán ACB – ACBS, đội ngũ tư vấn viên sẽ nhanh chóng giải đáp và hướng dẫn tận tình!
