Short phái sinh là gì? Bí quyết kiếm lời khi thị trường giảm

Thị trường phái sinh mở ra cơ hội kiếm lời cả khi thị trường giảm nhờ chiến lược giao dịch đặc biệt – mở vị thế bán “ vị thế short”. Vậy short phái sinh là gì, cách thức hoạt động ra sao và nhà đầu tư cần lưu ý những rủi ro nào khi áp dụng chiến lược này?

1. Short phái sinh là gì?

Khái niệm: Short phái sinh là thuật ngữ chỉ hành động đặt lệnh bán hợp đồng phái sinh của nhà đầu tư khi dự đoán giá tài sản cơ sở sẽ giảm trong thời gian tới, dù không sở hữu tài sản cơ sở.

Cơ chế hoạt động:

• Bước 1: Nhà đầu tư MỞ VỊ THẾ BÁN (mở vị thế Short) hợp đồng tương lai khi kỳ vọng giá tài sản cơ sở sẽ GIẢM trong tương lai.
• Bước 2: Nếu giá tài sản cơ sở thực tế giảm như dự đoán, nhà đầu tư sẽ mua lại hợp đồng ở mức giá đó và kiếm lời từ phần chênh lệch giá.

Ví dụ minh họa:

Nhà đầu tư đang nắm giữ một danh mục chứng khoán cơ sở gồm nhiều cổ phiếu thuộc rổ VN30 và lo ngại thị trường sẽ giảm trong thời gian tới. Tuy nhiên, nhà đầu tư không muốn bán cổ phiếu vì chi phí giao dịch cao hoặc để tránh mất các quyền lợi như cổ tức. Nhằm bảo vệ danh mục trước rủi ro, nhà đầu tư quyết định mở vị thế bán HĐTL chỉ số VN30 (Short phái sinh). Nếu thị trường giảm, lợi nhuận từ HĐTL sẽ bù đắp phần lỗ từ danh mục cổ phiếu.

• Hiện tại, VN30F1M (hợp đồng tương lai chỉ số VN30 kỳ hạn 1 tháng) đang có giá 1.200 điểm.
• Nhà đầu tư A nhận thấy thị trường đang trong xu hướng giảm. → A quyết định đặt lệnh short mã chứng khoán VN30F1M ở mức giá 1.200 điểm.
• Sau 3 ngày, hợp đồng giảm xuống 1.170 điểm → A mua lại để đóng vị thế, lời 30 điểm/hợp đồng. → Lợi nhuận = (1.200 – 1.170) * 100.000 = 3.000.000 đồng.

2. Lợi ích và rủi ro của chiến lược short phái sinh

Chiến lược short phái sinh là con dao hai lưỡi – tiềm năng kiếm lời hấp dẫn nhưng cũng tiềm ẩn không ít rủi nếu nhà đầu tư chưa có đủ kinh nghiệm hoặc thiếu công cụ hỗ trợ theo dõi thị trường. Nhà đầu tư cần hiểu rõ mặt lợi và hại của short phái sinh để tránh “bắt dao rơi”.

Lợi ích của chiến lược short:

• Tận dụng xu hướng giảm của thị trường để kiếm lời.
• Công cụ phòng ngừa rủi ro cho danh mục chứng khoán cơ sở.
• Tăng khả năng xoay vòng vốn và linh hoạt trong chiến lược đầu tư.

Rủi ro khi short phái sinh:

• Thua lỗ không giới hạn nếu giá hợp đồng tăng ngược lại.
• Yêu cầu nhà đầu tư phải theo sát biến động thị trường liên tục.
• Đòn bẩy cao trong phái sinh có thể khuếch đại lãi lỗ.

3. Khi nào nên dùng chiến lược short phái sinh

Nhà đầu tư có thể cân nhắc sử dụng chiến lược short phái sinh trong các trường hợp sau:

• Thị trường xuất hiện tín hiệu giảm điểm rõ rệt, ví dụ như phá vỡ ngưỡng hỗ trợ quan trọng hoặc khối lượng bán tăng đột biến.
• Phân tích kỹ thuật (chỉ báo RSI, MACD, mô hình nến đảo chiều) và phân tích cơ bản (thông tin vĩ mô tiêu cực, kết quả kinh doanh của doanh nghiệp sụt giảm) cùng cho thấy tín hiệu đảo chiều xu hướng, khả năng cao thị trường diễn biến theo xu hướng.

4. Lời khuyên cho nhà đầu tư mới khi sử dụng short

Chiến lược short tuy hiệu quả nhưng cũng đi kèm nhiều rủi ro, đặc biệt với nhà đầu tư chưa có kinh nghiệm. Để tối ưu hiệu quả và hạn chế thua lỗ, nhà đầu tư nên tuân thủ các nguyên tắc dưới đây:

• Đặt lệnh dừng lỗ (stop-loss) để giới hạn tổn thất khi thị trường biến động mạnh.
• Phân tích thị trường (cả cơ sở và phái sinh) trước ngày đáo hạn để xác định xu hướng và ra quyết định mở hay đóng vị thế.
• Hiểu rõ xu hướng hiện tại, cập nhật tin tức thị trường và dự đoán hướng di chuyển để ra quyết định thông minh.
• Tập trung vào mục tiêu dài hạn, tránh bị ảnh hưởng bởi biến động ngắn hạn trong.
• Không ngừng học hỏi chiến lược giao dịch từ chuyên gia hoặc chuyên viên phân tích của Công ty chứng khoán lớn và uy tín như ACBS với:
  • Đội ngũ tư vấn chuyên biệt về giao dịch phái sinh và kỹ thuật short phái sinh.
  • Hỗ trợ phân tích thị trường và dự đoán xu hướng đảo chiều, xác định thời điểm short hợp lý.
  • Phí giao dịch cạnh tranh chỉ 3.000 VNĐ/HĐ.

Thị trường tài chính chứng khoán luôn biến động khó lường, việc nắm bắt chiến lược short giúp nhà đầu tư không chỉ bảo vệ danh mục mà còn tận dụng cơ hội sinh lời hai chiều. Tuy nhiên, để giao dịch phái sinh hiệu quả, bạn cần sự hỗ trợ từ nền tảng mạnh và đội ngũ tư vấn có kinh nghiệm, như những gì ACBS đang cung cấp cho hàng ngàn nhà đầu tư trên thị trường hiện nay.

Xem thêm: Cách tính lãi lỗ chứng khoán phái sinh – NHANH và CHÍNH XÁC