Thời gian đáo hạn phái sinh – Chiến lược giao dịch là gì?

Trong thị trường phái sinh, yếu tố thời gian đóng vai trò quan trọng trong việc xác định chiến lược đầu tư và quản trị rủi ro. Việc hiểu rõ cơ chế và thời gian đáo hạn phái sinh sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định giao dịch chính xác, tránh được những biến động bất lợi vào ngày đáo hạn.

1. Thời gian đáo hạn phái sinh

Đáo hạn phái sinh là ngày cuối cùng mà hợp đồng phái sinh còn hiệu lực (ngày giao dịch cuối cùng). Sau thời gian này, những cam kết và thỏa thuận trong hợp đồng không còn giá trị. Trước và trong ngày đáo hạn, các nhà đầu tư phải ra quyết định với những vị thế mà họ đang nắm giữ để kịp thời đóng/mở các vị thế, chốt lời hoặc cắt lỗ.

Thời gian đáo hạn phái sinh diễn ra định kỳ vào Thứ Năm tuần thứ 3 trong tháng đáo hạn của hợp đồng. Nếu ngày đáo hạn trùng với ngày nghỉ lễ, thì ngày giao dịch liền trước đó sẽ được tính là ngày đáo hạn.

Ngày thanh toán khi đáo hạn là ngày làm việc liền sau ngày đáo hạn. Số tiền tăng/giảm được ghi trên tài khoản khách hàng tương ứng với giá trị lãi/lỗ khi thực hiện tất toán hợp đồng.

Tháng đáo hạn được hiểu lần lượt là tháng hiện tại, tháng kế tiếp, tháng cuối cùng của hai quý gần nhất.

Ví dụ: Hợp đồng VN30F2502 là hợp đồng tương lai chỉ số VN30 đáo hạn vào tháng 02/2025.

• → Ngày đáo hạn của hợp đồng VN30F2502 là ngày thứ Năm của tuần thứ 3 của tháng đáo hạn, tức là ngày 20/02/2025.
• → Vậy ngày thanh toán là ngày 21/02/2025.

2. Những điểm cần lưu ý trong ngày đáo hạn phái sinh

Ngày đáo hạn phái sinh thường có những đặc điểm sau:

• Ngày đáo hạn là ngày cuối cùng để nhà đầu tư giao dịch hợp đồng phái sinh – thị trường biến động rất mạnh, chủ yếu là do phe mua và phe bán giằng co quyết liệt để chốt lời ở vị thế giá có lợi nhất cho mình.
• Thị trường thường diễn biến bất ngờ vào những phút cuối phiên ATC của ngày đáo hạn, trong đó có thể có sự can thiệp từ các nhà đầu tư tổ chức nhằm điều tiết giá tài sản cơ sở có ý đồ. Vì vậy, những nhà đầu tư nhỏ lẻ cần theo dõi kỹ và cẩn trọng khi đưa ra quyết định.
• Nếu không đóng vị thế trước khi hợp đồng hết hạn, nhà đầu tư sẽ mất quyền nắm giữ vị thế mua và không thể chủ động điều chỉnh giá chốt lời/cắt lỗ theo mong muốn.
• Cách tính lãi lỗ chứng khoán phái sinh dựa trên sự chênh lệch giữa giá thanh toán cuối cùng với giá trung bình các vị thế.
• Giá thanh toán cuối cùng là giá trị trung bình số học giản đơn của chỉ số trong 30 phút cuối cùng của ngày giao dịch cuối cùng (bao gồm 15 phút khớp lệnh liên tục và 15 phút khớp lệnh định kỳ đóng cửa), sau khi loại trừ 3 giá trị chỉ số cao nhất và 3 giá trị chỉ số thấp nhất của phiên khớp lệnh liên tục. Giá thanh toán cuối cùng được làm tròn và lấy đến hai chữ số thập phân.

3. Ảnh hưởng của ngày đáo hạn phái sinh đến thị trường

HĐTL chỉ số VN30 mô phỏng kỳ vọng về giá của chỉ số VN30 tại thời điểm đáo hạn. Chỉ số VN30 được tính dựa trên 30 cổ phiếu có vốn hóa thị trường và tính thanh khoản cao nhất trên sàn HOSE. Do đó thị trường phái sinh và thị trường cơ sở ảnh hưởng qua lại lẫn nhau, đặc biệt là trong ngày đáo hạn:

• Biến động giá: Giá tài sản cơ sở biến động rất mạnh, đặc biệt là các cổ phiếu trong rổ VN30.
• Chuyển động lớn trước giờ đóng cửa: Trước giờ đóng cửa của thị trường cơ sở, các “ông lớn” thường thực hiện các giao dịch mua/bán số lượng cổ phiếu lớn nhằm tác động đến giá đóng cửa. Điều này có thể tạo ra áp lực lên rổ cổ phiếu VN30 và ảnh hưởng đến giá hợp đồng phái sinh.
• Hiện tượng arbitrage: Một số nhà đầu tư chuyên nghiệp tận dụng sự chênh lệch giữa giá tài sản cơ sở và giá hợp đồng phái sinh để tìm kiếm lợi nhuận. Vào ngày đáo hạn phái sinh, họ sẽ điều chỉnh vị thế của mình để nắm bắt cơ hội này.

Từ những ý trên, ta có thể thấy chứng khoán phái sinh tại Việt Nam phù hợp với các tổ chức hơn là cá nhân đơn lẻ. Nhà đầu tư nhỏ lẻ mở vị thế đến cuối phiên ATC có thể phải cắt lỗ bằng cách bán rẻ hợp đồng phái sinh cho các ông lớn.

4. Chiến lược giao dịch ngày đáo hạn phái sinh

Nhà đầu tư nên lựa chọn chiến lược đầu tư phù hợp, tùy theo mức độ chấp nhận rủi ro và kinh nghiệm giao dịch:

Chiến lược an toàn dành cho nhà đầu tư thận trọng

• Đặt lệnh dừng lỗ (stop-loss) để giới hạn tổn thất khi thị trường biến động mạnh.
• Phân tích thị trường (cả cơ sở và phái sinh) trước ngày đáo hạn để xác định xu hướng và ra quyết định mở hay đóng vị thế. Hiểu rõ xu hướng hiện tại, cập nhật tin tức thị trường và dự đoán hướng di chuyển để ra quyết định thông minh.
• Tập trung vào mục tiêu dài hạn, tránh bị ảnh hưởng bởi biến động ngắn hạn trong.

Chiến lược mạo hiểm dành cho nhà đầu tư chuyên nghiệp

Nhà đầu tư chưa mở hoặc đã đóng vị thế trước phiên ATC muốn tìm kiếm lợi nhuận nhanh trong 30 giây cuối cần

• • • Xác định mức chênh lệch điểm giữa chỉ số hợp đồng tương lai và chỉ số VN30 để đưa ra quyết định đặt lệnh ATC long hay ATC short.
    • Mở vị thế bán short nếu dự đoán thị trường giảm.
    • Mở vị thế mua long nếu dự đoán thị trường tăng.

Nhà đầu tư đang mở vị thế

• • Nếu vị thế hiện tại đang thuận lợi → có thể giữ và duy trì vị thế này đến kết thúc phiên ATC.
  • Nếu vị thế hiện tại đang bất lợi → có thể đặt lệnh ATC với số lượng hợp đồng gấp đôi vị thế hiện tại để có thể đảo chiều vị thế.

5. Lời khuyên của chuyên gia khi đầu tư chứng khoán phái sinh

Để tối ưu lợi nhuận và hạn chế rủi ro trong ngày đáo hạn phái sinh, các chuyên gia khuyến nghị:

• Sử dụng chiến lược an toàn – Đóng vị thế chốt lời trước ngày đáo hạn nếu không có kinh nghiệm xử lý biến động nhanh.
• Mở tài khoản giao dịch phái sinh tại công ty chứng khoán lớn và uy tín – với nền tảng giao dịch có tốc độ khớp lệnh nhanh và ổn định trong những thời điểm biến động mạnh ngày đáo hạn.
• Tham khảo các báo cáo phân tích chuyên sâu và khuyến nghị đầu tư từ đội ngũ chuyên gia.
• Sử dụng dịch vụ tư vấn đầu tư để được hỗ trợ phân tích thị trường, đề xuất chiến lược phân bổ dòng tiền hiệu quả nhằm hạn chế rủi ro và tối ưu lợi nhuận.

Xem thêm: Các loại chứng khoán phái sinh trên thế giới và tại Việt Nam

Với hơn 25 năm kinh nghiệm trên thị trường, ACBS sở hữu đội ngũ chuyên viên phân tích và tư vấn dày dạn kinh nghiệm – cung cấp các báo cáo chuyên sâu về doanh nghiệp, ngành nghề và thị trường. Đội ngũ chuyên viên tư vấn sẽ đồng hành cùng nhà đầu tư trong mọi điều kiện thị trường bao gồm các dịch vụ tư vấn chiến lược đầu tư, khuyến nghị đầu tư, cảnh báo rủi ro.

Mở tài khoản chứng khoán ACBS ngay tại đây để được hỗ trợ dịch vụ tư vấn đầu tư và xây dựng chiến lược quản trị rủi ro cá nhân hóa cùng các chuyên gia tài chính nhiều năm thực chiến. Kết nối với ACBS qua Tổng đài 028 7303 7979 hoặc Fanpage Chứng khoán ACB để được tư vấn và giải đáp các thắc mắc. Đừng quên tham gia LIVESTREAM “CHẠM THÔNG TIN” mỗi sáng thứ Hai hàng tuần lúc 8h30 trên Fanpage để đặt câu hỏi và được đội ngũ chuyên viên phân tích của ACBS giải đáp ngay trên sóng livestream.

Hiểu rõ thời gian đáo hạn phái sinh không chỉ giúp nhà đầu tư chủ động hơn trong việc quản lý vị thế mà còn hạn chế được các rủi ro từ biến động thị trường. Đây là yếu tố quan trọng mà bất kỳ ai tham gia giao dịch hợp đồng tương lai cũng cần nắm vững để đưa ra quyết định đầu tư chính xác và hiệu quả hơn.