Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thông báo về việc điều chỉnh tăng một số lãi suất điều hành có hiệu lực từ 25/10/2022

Việc tăng hàng loạt lãi suất của NHNN gần đây có ý nghĩa như thế nào đối với Việt Nam

Nhìn chung, đồng USD đã tăng mạnh từ đầu năm với chỉ số Dollar Index (DYX) vượt qua mức 110, đạt mức cao nhất trong hai thập kỷ và tăng giá gần 15% so với đầu năm. Đồng USD mạnh đã được góp phần bởi nhiều yếu tố bao gồm việc Ngân hàng trung ương Hoa Kỳ (FED) tăng mạnh lãi suất và sự suy yếu thấy rõ của đồng Bảng Anh và đồng EUR khi các nền kinh tế này đang đối mặt với hậu quả của chi phí năng lượng tăng cao và việc Nga vũ khí hóa thị trường khí đốt nhằm đáp trả các biện pháp trừng phạt kinh tế của nhiều quốc gia phương Tây. Trước đây, VNĐ đã chịu áp lực khi DXY mạnh lên, điều này góp phần vào các động thái từ NHNN gần đây.

Chúng tôi tin rằng động thái của NHNN là do những rủi ro và rủi ro tiềm ẩn mà NHNN phải đối mặt trong thời gian gần đây gây áp lực giảm giá đối với VND, bao gồm:

(1) Việc tăng lãi suất dự kiến sẽ tiếp tục trong suốt nửa cuối năm 2022 khi hơn 16 ngân hàng trung ương lớn trên thế giới, đặc biệt là Mỹ (FED) và Anh (BOE). Bước sang năm 2023, chúng tôi kỳ vọng rằng trong khi áp lực lạm phát sẽ vẫn còn trong những một vài tháng đầu năm, nếu hành động của các ngân hàng trung ương có tác động như dự kiến và lạm phát được kiểm soát, chúng tôi dự kiến chính sách tiền tệ có thể được nới lỏng trong nửa cuối năm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế sẽ lại trở thành ưu tiên của các nhà hoạch định chính sách;

(2) FED, cùng với BOE và ECB đang ngừng tái đầu tư tài sản đáo hạn và bắt đầu thu hẹp giá trị tài sản trên bảng cân đối kế toán của họ (còn được gọi là chương trình Thắt chặt Định Lượng). FED dự kiến sẽ thu hẹp khoảng 400 tỷ USD trong bảng cân đối kế toán của mình vào cuối năm 2022. ECB và BOE cũng có kế hoạch giống FED. Morgan Stanley ước tính rằng bảng cân đối kế toán của các ngân hàng trung ương bị ảnh hưởng nặng nề nhất sẽ giảm khoảng 4 nghìn tỷ USD vào cuối năm tới. Những sự kiện này sẽ ảnh hưởng đến giá trị VNĐ trong những tháng tới.

(3) Khủng hoảng năng lượng toàn cầu vẫn đang gây khó khăn lớn cho nhiều quốc gia như EU phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn cung năng lượng trong mùa đông này và kế hoạch cắt giảm sản lượng dầu của OPEC+ có thể tiếp tục gia tăng áp lực lên giá giá dầu. Giá dầu tăng cao một lần nữa có thể gây áp lực tăng lên lạm phát gây ra bởi ảnh hưởng trực tiếp từ giá xăng dầu tăng cao trong nước của Việt Nam và gia tăng áp lực lên chi phí vận tải và gián tiếp làm tăng áp lực lên giá các nguyên vật liệu sản xuất.

Tuy nhiên, với việc tăng lãi suất mạnh mẽ từ NHNN (+1%) chúng tôi tiếp tục lạc quan về việc kiểm soát lạm phát thấp của Việt Nam và  duy trì kỳ vọng CPI của Việt Nam năm 2022 sẽ tăng trong khoảng 3,2%-4% và vẫn nằm trong mục tiêu 4% của Chính phủ.

Mặc dù lo ngại rằng triển vọng tăng trưởng của Việt Nam có thể chậm lại trong những quý sắp tới của năm 2022 do nền lãi suất cao hơn, nền kinh tế Việt Nam về cơ bản đã lấy lại đà tăng trưởng khi phục hồi sau dịch COVID-19 và tiếp tục ghi nhận các yếu tố cơ bản tốt trong 8T2022. Chúng tôi cũng tiếp tục duy trì kỳ vọng rằng GDP của Việt Nam sẽ tiếp tục ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ, trong khoảng 5,4% – 7,6% n/n trong Q4/ 2022 và 7,8% – 8,4 % n/n trong năm 2022 với các yếu tố hỗ trợ được liệt kê trong Báo cáo cập nhật vĩ mô Q3/2022 gần đây của chúng tôi . Tuy nhiên tốc độ tăng trưởng của Việt Nam có thể sẽ cao hơn “Kịch bản kém lạc quan” của chúng tôi nhưng có thể không cao bằng “Kịch bản lạc quan” của chúng tôi do việc NHNN tăng lãi suất bất ngờ & quyết liệt và một số rủi ro có thể gây ảnh hưởng đến triển vọng tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam trong quý cuối của năm 2022.

ACBS đưa ra 3 kịch bản cho tỷ giá hối đoái cho đến cuối năm 2022, sẽ phụ thuộc phần lớn vào lãi suất và chương trình thắt chặt định lượng của các ngân hàng trung ương lớn (FED, ECB, BOE và BOJ):

(1) Trong kịch bản đầu tiên, chúng tôi giả định rằng FED và các ngân hàng trung ương lớn giữ nguyên kế hoạch tăng lãi suất và chương trình thắt chặt định lượng. Trong kịch bản này, tỷ giá hối đoái sẽ ở quanh mức hiện tại (24.800 – 25.200 / USD).

(2) Trong kịch bản thứ hai, chúng tôi giả định rằng FED và các ngân hàng trung ương lớn có thể trở nên diều hâu hơn (more hawkish) với kế hoạch tăng lãi suất và đẩy nhanh chương trình thắt chặt định lượng do áp lực lạm phát gia tăng. Trong kịch bản này, nếu NHNN tăng lãi suất điều hành lên 50-100 điểm phần trăm (0,5%-1,0%) thì tỷ giá sẽ dao động quanh mức hiện tại (24.800 – 25.200 / USD).

(3) Trong kịch bản thứ ba, chúng tôi cũng giả định rằng FED và các ngân hàng trung ương lớn có thể trở nên diều hâu hơn (more hawkish) với kế hoạch tăng lãi suất và đẩy nhanh chương trình thắt chặt định lượng do áp lực lạm phát gia tăng giống như kịch bản thứ hai. Nhưng trong trường hợp này, NHNN không tăng lãi suất điều hành thêm và giữ mức hiện tại, tỷ giá sẽ mất giá thêm 1-2% nữa, về mức 25.200 – 25.500.

Chúng tôi cho rằng kịch bản thứ hai sẽ có khả năng xảy ra (trong đó NHNN có thể có một đợt tăng lãi suất từ 50-100 điểm phần trăm vào cuối năm) với động thái gần đây của NHNN để chuẩn bị cho việc FED tăng mạnh lãi suất trong 2 kỳ họp cuối của năm 2022, do số liệu lạm phát gần đây được công bố tại Mỹ cao hơn dự đoán của thị trường 0,1-0,2%, vì vậy FED có thể diều hâu hơn với kế hoạch tăng lãi suất do thị trường lao động dường như vẫn chưa hạ nhiệt. Ngoài ra, khủng hoảng năng lượng toàn cầu vẫn đang gây khó khăn lớn cho nhiều quốc gia như EU phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn cung năng lượng trong mùa đông này, gây áp lực lên ECB và BOE trong việc chống lạm phát, khiến các NHTW này trở nên diều hâu hơn về kế hoạch tăng lãi suất của mình.